Biznesinizi Necə Böyütmək Olar? | Rəqəmsal Marketinq

Rəqəmsal marketinqin müxtəlif aspektlərini əks etdirən söz buludu. Bugünün rəqəmsal dövründə biznesinizi böyütmək üçün rəqəmsal marketinq və SEO strategiyalarından düzgün istifadə etmək çox vacibdir. Xüsusilə e-ticarət və xidmət sektorunda fəaliyyət göstərən şirkətlər onlayn mühitdə güclü varlıq yaratmalıdırlar. Yeni başlayan sahibkarlar, biznes sahibləri və marketinq mütəxəssisləri üçün hazırladığımız bu məqalədə, Azərbaycanda rəqəmsal marketinq strategiyalarının əsas istiqamətlərini və SEO optimizasiyasını necə tətbiq etməyi addım-addım izah edəcəyik. Azərbaycanda rəqəmsal marketinq sahəsi son illərdə sürətlə inkişaf edir​. Bəs rəqəmsal marketinq nədir və niyə əhəmiyyətlidir ?

1. Rəqəmsal Marketinqin Əhəmiyyəti

Rəqəmsal marketinq, məhsul və xidmətlərin onlayn platformalarda tanıdılması deməkdir. Ənənəvi marketinqdən fərqli olaraq, rəqəmsal kanallar bizneslərə daha hədəfli auditoriyaya çatmaq, interaktiv ünsiyyət qurmaq və nəticələri ölçmək imkanı verir. Kiçik və orta bizneslər üçün rəqəmsal marketinq büdcəyə qənaət etməklə daha geniş kütləyə çıxmağa şərait yaradır. Məsələn, məzmun marketinqi (kontent) ənənəvi reklama nisbətən 62% daha az xərc tələb edir və təxminən 3 dəfə çox potensial müştəri (lead) cəlb edə bilir​

wordstream.com. Bu onu göstərir ki, doğru strategiyalarla onlayn marketinq sərfəli və səmərəli nəticə verə bilər.

Azərbaycanda da bizneslər rəqəmsal marketinqin əhəmiyyətini getdikcə daha çox anlayırlar. Son dövrlər şirkətlər onlayn kanalların effektivliyindən daha çox xəbərdar olurlar və rəqəmsal marketinqə ayrılan investisiyalar artmaqdadır​

Ölkəmizdə internet və sosial şəbəkə istifadəçi bazasının sürətli genişlənməsi bu sahənin vacibliyini bir daha sübut edir. 2020-ci ildə aparılmış statistikaya görə, Azərbaycan əhalisinin ~78%-i internetdən istifadə edirdi​. ( Mənbə : atltech.az )

2024-cü ilin əvvəlinə isə internet istifadəçilərinin payı 88%-ə çatıb​ ( Mənbə : tech.az )

Rəqəmsal mühitdə bu qədər istifadəçinin olması deməkdir ki, potensial müştərilərinizin böyük hissəsi onlayndadır. Nəticə etibarilə, onlara çatmaq və rəqabətdə geri qalmamaq üçün rəqəmsal marketinq strategiyaları bizneslərin böyüməsində həlledici rol oynayır.

2. Sosial Media Marketinqi

Sosial media platformaları rəqəmsal marketinqin ən güclü vasitələrindən biridir. Azərbaycanda xüsusilə Facebook, Instagram, TikTok və LinkedIn kimi şəbəkələr məşhurdur. 2024-cü ilin əvvəlinə ölkəmizdə aktiv sosial media istifadəçilərinin sayı 6,1 milyon nəfərə çatıb ki, bu da əhalinin 58%-dən çoxu deməkdir​

Sosial şəbəkələrdə güclü varlıq qurmaq brendinizin tanınmasını artırır, müştəri əlaqələrini möhkəmləndirir və vebsaytınıza trafik cəlb edir. Aşağıda əsas sosial platformalarda marketinq barədə bəzi məqamlar verilmişdir:

• Facebook və Instagram: Facebook uzun illərdir ən böyük sosial şəbəkədir, Instagram isə vizual məzmun (şəkil, video) paylaşımı ilə populyarlıq qazanıb. Azərbaycanda Instagram xüsusilə geniş auditoriyaya malikdir (təxminən 4 milyon aktiv istifadəçi)​. Bu platformalarda biznes səhifəsi yaradaraq müştərilərinizlə birbaşa ünsiyyət qura, məhsul və xidmətlərinizin foto/video təqdimatlarını paylaşa bilərsiniz. Hədəf auditoriyanıza uyğun olaraq reklam alətlərindən istifadə edib (yaşa, məkana, maraqlara görə) postlarınızın daha çox insana çatmasını təmin edə bilərsiniz. Mütəmadi olaraq hekayələr (Stories), canlı yayımlar və müsabiqələr keçirməklə izləyicilərin diqqətini cəlb edin.
• TikTok: Son illərin trendlərindən biri olan TikTok qısa video formatı ilə geniş kütlə toplayıb. Azərbaycanda 18+ yaş kateqoriyasında ~6 milyon TikTok istifadəçisi var​ və bu platforma yetkin əhalinin 80%-dən çoxuna reklamla çatmağa imkan verir. TikTok-da kreativ və əyləncəli videolar hazırlayaraq viral (sürətlə yayılan) effektdən yararlana bilərsiniz. Öz sahənizlə bağlı faydalı məsləhətləri, məhsullarınızın istifadəsini göstərən məzmunları trend musiqilər və həştəqlərlə paylaşın. Unutmayın ki, TikTok auditoriyası daha gəncdir və kontentin orijinallığı, həqiqiliyi yüksək qiymətləndirilir.
• LinkedIn: LinkedIn əsasən biznes və peşəkar şəbəkə qurmaq üçün nəzərdə tutulmuş platformadır. Azərbaycanda ~830 min LinkedIn istifadəçisi mövcuddur​ ki, bu da ümumi əhalinin 8%-ə yaxınıdır. Əgər B2B (biznesdən-biznesə) sektorunda fəaliyyət göstərirsinizsə və ya peşəkar auditoriyaya xitab edirsinizsə, LinkedIn-də aktiv olmaq vacibdir. Şirkətinizin LinkedIn səhifəsində sahənizlə bağlı məqalələr, işə qəbul elanları, nailiyyətlər barədə paylaşımlar edin. Şəbəkənizi genişləndirərək potensial tərəfdaşlar və müştərilərlə əlaqə qurmaq, eləcə də özünüzü sahə üzrə ekspert kimi göstərmək üçün effektiv məkandır.

Sosial mediada biznesinizi necə tanıtmaq olar? Hər bir platformada uğur qazanmaq üçün müştərinizi tanıyın və ona uyğun məzmun paylaşın. Məsələn, gənc auditoriya üçün TikTok-da daha əyləncəli üslub, peşəkar auditoriya üçün LinkedIn-də rəsmi üslub seçilməlidir. Postlarınızda izləyiciləri sual verməyə, rəy bildirməyə təşviq edin ki, qarşılıqlı əlaqə artsın. İzləyicilərdən gələn şərhlərə tez reaksiya verin, mesajlarına cavab yazın – bu, brendinizə etibarı gücləndirir. Eyni zamanda, sosial media analitika alətlərindən (Facebook Insights, Instagram Analytics və s.) istifadə edərək hansı məzmunun daha çox baxış və reaksiya aldığını öyrənin və gələcək strategiyanızı bu məlumatlar əsasında tənzimləyin.

3. Kontent Strategiyası və Brend İnkişafı

Kontent (məzmun) strategiyası rəqəmsal marketinqin nüvəsidir. Yüksək keyfiyyətli və faydalı məzmun paylaşmaqla siz auditoriyanızın problemini həll edir, suallarını cavablandırır və bununla da brendinizə qarşı güvən yaradırsınız. Nə qədər faydalı məlumat versəniz, müştərilər sizin ekspert olduğunuzu düşünüb, sonda məhsul və ya xidmətlərinizi seçəcəklər. Məzmun marketinqi yalnız potensial müştəriləri cəlb etmir, eyni zamanda onları satışa doğru yönləndirir. Araşdırmalar göstərir ki, kontent marketinqi ilə məşğul olan şirkətlər ənənəvi marketinqə nisbətən xeyli artıq nəticə əldə edirlər – 62% daha az xərclə 3 dəfə artıq lead cəlb etmək mümkündür​

wordstream.com. Bu, kontentin biznes nəticələrinə birbaşa təsirini göstərən mühüm statistikadır.

Brend inkişafı baxımından ardıcıl və vahid kontent strategiyası yaratmaq vacibdir. Brendinizin səsi və tonu hər paylaşımda eyni olmalıdır ki, insanlar mesajlarınızı asanlıqla tanısınlar. Məsələn, əgər brendiniz səmimi və gülərüz ünsiyyət üslubunu seçibsə, bütün bloq yazılarında və sosial paylaşımlarda bunu qoruyun. Kontentin davamlılığı da önəmlidir – müntəzəm olaraq yeni yazılar və materiallar paylaşmaq auditoriyanı aktiv saxlayır və SEO nəticələrinə müsbət təsir edir (axtarış motorları aktiv saytlara üstünlük verir).

Fərqli kontent formatlarından istifadə etməklə daha geniş auditoriyaya çata bilərsiniz. Hər bir insanın öyrənmə və informasiya qəbul etmə tərzi fərqlidir, ona görə də kontentinizi müxtəlif formalarda təqdim edin:

• Bloq yazıları: Vebsaytınızın bloq bölməsində müştərilərinizi maraqlandıran mövzularda məqalələr paylaşın. Məsələn, satdığınız məhsulların istifadəsi barədə təlimatlar, “Necə etməli?” tipli yazılar və ya sahənizlə bağlı son trendlər haqqında analitik məqalələr. Bloq yazıları sayəsində saytınıza əlavə trafik cəlb edə və hədəf açar sözlər üzrə Google nəticələrində önə çıxa bilərsiniz. Həmçinin, bloqdakı faydalı yazılarınızı sosial şəbəkələrdə paylaşmaqla daha çox oxucuya çatdırmaq mümkündür.
• Video məzmun: Video, kontentin ən cəlbedici növlərindəndir. YouTube kimi platformalarda məhsul icmalları, müştəri rəyləri, “how-to” (necələr) videoları yerləşdirə bilərsiniz. Sosial şəbəkələrdə də qısa videolar (Instagram Reels, TikTok) paylaşmaq brendinizin mesajını sürətlə yaymağa kömək edir. Video formatında məzmun istifadəçilərin məlumatı daha yaxşı qavramasına və brendinizi yadda saxlamasına səbəb olur. Unutmayın ki, videoların keyfiyyətli və mümkün qədər qısa olmasına çalışın, ilk bir neçə saniyədə diqqəti cəlb edən ünsürlər olsun.
• İnfoqrafikalar: İnfoqrafika məlumatları vizual olaraq cəlbedici formada təqdim edən qrafik təsvirlərdir. Əgər mürəkkəb bir mövzunu izah etmək istəyirsinizsə, infoqrafikadan istifadə edib statistika, proses və ya müqayisələri rahat anlaşılan formada göstərə bilərsiniz. Məsələn, e-ticarət alış-veriş prosesini addım-addım bir infoqrafikada təqdim etmək istifadəçilərin həm məlumatlanmasına, həm də həmin məzmunu sosial şəbəkələrdə paylaşmasına səbəb ola bilər (çünki vizual məzmun paylaşılmağa daha çox meyllidir). İnfoqrafikalar brendizin rəng palitrası və üslubunda dizayn olunarsa, bu həm də brend kimliyini gücləndirir.
• Digər formatlar: Yuxarıdakılardan əlavə, podkastlar, vebinarlar, e-kitablar kimi formatlar da kontent strategiyanızı zənginləşdirə bilər. Məsələn, müştərilərinizin vaxtı azdırsa, onlar üçün podkast formatında mövzu izahları təqdim edə bilərsiniz ki, işləri ilə məşğul ikən (məsələn, avtomobil idarə edərkən) dinləsinlər. Vebinar (onlayn seminar) təşkil edib canlı olaraq sualları cavablandıra, eyni zamanda daha sonra bu vebinarın videosunu kontent kimi yayımlaya bilərsiniz. E-kitablar isə dərin mövzuları əhatə edən, yüklənə bilən fayllardır – məsələn, “Rəqəmsal Marketinqin Əsasları” mövzusunda ödənişsiz e-kitab hazırlayıb sayta yerləşdirmək, onu yükləyən istifadəçilərin e-mail kontaktlarını da əldə etməyə imkan verər.

Yekun olaraq, kontent strategiyanız müştərilər üçün dəyər yaratmağa yönəlməlidir. Faydalı kontent paylaşdıqca, insanlar brendinizi informasiya mənbəyi kimi görməyə başlayacaqlar. Bu da brend loyallığı formalaşdırır – yəni, ardıcıl izləyicilər və təkrar müştərilər qazanırsınız. Keyfiyyətli kontent həmçinin digər saytların sizə istinad etməsinə (backlink) yol açır ki, bu da SEO nəticələrinə müsbət təsir göstərir. Kontent planınızı öncədən hazırlayın, aylıq mövzular təqvimi tərtib edin və trendləri izləyərək daim yeniliklər edin. Beləliklə, güclü kontent və brend strategiyası uzunmüddətli perspektivdə biznesinizin böyüməsini dəstəkləyəcək.

4. E-mail Marketinq və Müştəri Münasibətləri

E-mail marketinqi illərdir ki, ən yüksək ROI (investisiyadan gəlirin qaytarılması) təmin edən rəqəmsal marketinq kanallarından biridir. Statistikaya görə, e-mail marketinqə xərclənən hər 1 dollar orta hesabla 42 dollar qazanc gətirə bilir – bu təxminən 4200% ROI deməkdir​

marketingmonk.so. Doğru icra edildikdə, e-mail marketinqi mövcud müştəriləri aktiv saxlamaq, potensial müştəriləri isə alışa yönləndirmək üçün çox güclü vasitədir. Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, insanlar gündəlik iş rejimində e-poçtlarını yoxlayırlar və birbaşa onların gələnlər qutusuna düşən mesajınız diqqətlərini çəkmək üçün yaxşı fürsətdir.

E-mail marketinqin effektiv olmağı üçün icazəli marketinq prinsipinə əməl edilməlidir – yəni, istifadəçilər özləri sizin e-mail siyahınıza abunə olmalıdırlar. Məsələn, vebsaytınızda “Xəbər bülleteni üçün abunə ol” formasını yerləşdirə, xüsusi endirim və ya ödənişsiz e-kitab qarşılığında ziyarətçilərin e-poçt ünvanlarını əldə edə bilərsiniz. Abunə bazanız hazır olduqda, onlarla müntəzəm, lakin ölçülü şəkildə ünsiyyət saxlayın. Aşağıda e-mail marketinqi vasitəsilə müştəri münasibətlərini gücləndirmək üçün bəzi tövsiyələr verilmişdir:

• Faydalı məlumatlar paylaşın: Yalnız satış məqsədli mesajlarla abunəçiləri bezdirməyin. Bunun əvəzinə, onlara dəyər qatacaq məzmun göndərin. Məsələn, mütəxəssis məsləhətləri, son bloq yazınızın xülasəsi, sahənizdəki yeniliklər barədə qısa məlumatlar. Müştəri gördüyü e-mailin sadəcə reklam olmadığını, ona fayda verəcəyini bilməlidir.
• Personalizasiya edin: E-maillərinizdə abunəçilərin adını qeyd edin və imkan daxilində onların maraqlarına uyğun kontent təqdim edin. Məsələn, e-ticarət saytınız varsa, müştərinin əvvəl baxdığı məhsul kateqoriyasına uyğun xüsusi təklif göndərə bilərsiniz. Personalizasiya sayəsində e-maillərin açılma və kliklənmə faizi xeyli yüksəlir. Hər kəsə eyni mesajı göndərməkdənsə, abunəçiləri segmentlərə bölüb (məsələn, aktiv müştərilər, potensial müştərilər, yalnız bloq abunəçiləri və s.) daha hədəfli məktublar göndərin.
• Müştəri loyallığını mükafatlandırın: Daimi müştərilərə təşəkkür məqsədilə xüsusi endirim kuponları və ya bonuslar təqdim etmək olar. Məsələn, “Sadiq müştərilərimizə özəl – növbəti alış-verişdə 20% endirim!” kimi e-mail kampaniyası onların özlərini dəyərli hiss etmələrinə səbəb olacaq. Həmçinin, ad günlərində təbrik e-mailləri göndərərək kiçik hədiyyə (endirim, pulsuz xidmət və s.) vermək müsbət təəssürat yaradır.
• Müştəri rəyi və əlaqə: E-mail yalnız məlumat ötürmək üçün deyil, həm də müştərinin fikrini öyrənmək üçün istifadə oluna bilər. Satışdan sonra müştəriyə məmnuniyyət sorğusu göndərin, xidmət barədə rəy istən və ya sadəcə “Bizə necə yardım edə bilərik?” mövzusunda açıq sual verin. Bu cür geri dönüş toplamaq müştəri münasibətlərini inkişaf etdirməyə, narazılıqları vaxtında aşkar etməyə kömək edəcək. Müştəri öz rəyinin dəyərləndirildiyini görüb brendinizə daha bağlı olacaq.
• Daimi və uyğun tezlikdə ünsiyyət: E-mail göndərmə cədvəliniz balanslı olmalıdır. Həddən artıq tez-tez (hər gün) məktub göndərsəniz, abonentlər bezib çıxıla bilərlər; çox seyrək göndərsəniz (məsələn, ildə bir dəfə) isə brendinizi unuda bilərlər. Optimal tezliyi təcrübə yolu ilə müəyyən edin – məsələn, həftədə bir və ya ayda iki dəfə newsletter göndərib metrikaları izləyin. Həmçinin, e-mail göndərmək üçün ideal vaxtları (gün və saat) test edərək öyrənə bilərsiniz ki, açılma nisbəti maksimum olsun.

E-mail marketinq vasitəsilə mövcud müştərilərlə münasibətləri möhkəmləndirmək biznesin təkrar satışlarını artırır. Unutmayın ki, mövcud müştərini saxlamaq yenisini cəlb etməkdən daha ucuzdur. E-poçt vasitəsilə onlarla dialoq qurmaq, dəyər vermək və dəstək göstərmək onların loyallığını yüksəldir. Beləliklə, düzgün planlanmış e-mail kampaniyaları sayəsində həm satışlarınızı artıracaq, həm də müştərilərinizin uzunmüddətli saxlanmasını təmin edəcəksiniz.

5. SEO və Vebsayt Optimizasiyası

Bir vebsayt yaratmaq işin başlanğıcıdır – potensial müştərilərin sizi tapması üçün isə SEO (Axtarış Motoru Optimizasiyası) şərtdir. SEO vebsaytınızı Google kimi axtarış motorlarının nəticələrində üst sıralara çıxarmaq üçün görülən texniki və məzmun yönümlü işlərin cəmidir. Azərbaycanda onlayn axtarışların böyük əksəriyyəti Google üzərindən aparılır (2025-ci ilin statistikasına görə ~87% payla)​

gs.statcounter.com. Yandex kimi digər axtarış motorları daha az istifadə olunur (təxminən 10% civarı)​

gs.statcounter.com, lakin lokal SEO strategiyanızda onları da nəzərdən qaçırmayın. Ümumən, SEO-ya investisiya etməklə uzunmüddətli dövrdə ödənişsiz (organic) trafik əldə edirsiniz ki, bu da davamlı müştəri axını deməkdir.

SEO iki əsas istiqaməti əhatə edir: sayt daxili optimizasiya (on-page SEO) və saytdan kənar optimizasiya (off-page SEO). Sayt daxili optimizasiya çərçivəsində ilk növbədə açar söz tədqiqatı aparmaq lazımdır. Hədəf auditoriyanız Google-da hansı ifadələri axtarır? Məsələn, “Bakıda təmir xidməti” kimi konkret axtarış sorğularını araşdırıb müəyyənləşdirin. Bunun üçün Google Keyword Planner, SEMrush, Ahrefs kimi alətlərdən istifadə edə bilərsiniz. Daha sonra bu açar sözləri vebsaytınızın müvafiq səhifələrində təbii şəkildə yerləşdirin: başlıqda (title tag), səhifə daxili başlıqlarda (h1, h2 və s.), meta təsvirlərdə (description), mətnin özündə. Lakin açar söz doldurmaqdan qaçmaq lazımdır – yəni, məzmunu sadəcə açar sözlərlə yükləmək doğru deyil. Google alqoritmləri artıq ağıllıdır və belə halları aşkarlayır. Bunun əvəzinə, məzmununuzu oxucu üçün faydalı şəkildə yazın, açar sözlər orada təbii keçsin. Məsələn, bir xidmət səhifəsində “Bizim təmir ustalarımız Bakıda təmir xidməti sahəsində 10 illik təcrübəyə malikdir” kimi cümlə həm məlumat verir, həm də açar sözü ehtiva edir.

Sayt daxili optimizasiyada həmçinin kontentin keyfiyyəti və uzunluğu önəmlidir. Hər bir vacib açar söz üçün saytınızda unikal və dərin izah edən bir səhifə olmalıdır. Bloq yazılarınızda da istifadəçilərin suallarını cavablandıran, detallı yazılar paylaşmaq həmin mövzuda axtarış edənləri cəlb edəcək. Statistikaya görə, istifadəçilərin ~75%-i axtarış nəticələrinin ilk səhifəsindən o tərəfə keçmir​

blaksheepcreative.com. Bu o deməkdir ki, ikinci səhifədə olmaq, demək olar ki, görünməməkdir. Ona görə də məqsədiniz müəyyən açar sözlərdə ilk 10 nəticə arasına düşmək olmalıdır. Bunun üçün rəqib analizi aparın – sizinlə eyni mövzularda ilk sıralarda çıxan saytlar hansı mövzuları necə işıqlandırır, siz onlardan daha yaxşı nə verə bilərsiniz? Bu suallara cavab taparaq məzmun planınızı tərtib edin.

Texniki SEO saytınızın quruluşu və sürəti ilə bağlı optimizasiya işləridir. İlk növbədə, saytınız mobil uyumlu (mobile-friendly) olmalıdır. Ölkəmizdə internet istifadəçilərinin böyük hissəsi mobil cihazlardan faydalandığı üçün (mobil internet istifadəçiləri aktiv internet istifadəçilərinin yarıdan çoxunu təşkil edir​

atltech.az) və Google da mobil uyğunluğa xüsusi önəm verir. Responsive dizayn istifadə edin ki, sayt həm kompüterdə, həm telefonda rahat istifadə olunsun. Saytın yüklənmə sürəti isə kritik faktordur – Google-un araşdırmasına əsasən, mobil istifadəçilərin 53%-i veb səhifə 3 saniyədən gec yüklənsə onu tərk edir​

marketingdive.com. Bu, çox yüksək göstəricidir və ona işarədir ki, yavaş sayt müştərilərinizi rəqiblərə “hədiyyə edə” bilər. Səhifələrinizi yüngülləşdirin: böyük həcmli şəkilləri optimallaşdırın (kompressiya edin), lazımsız skriptləri silin, sürətli hostinqdən istifadə edin. Eyni zamanda, texniki səhvləri aradan qaldırın – saytda işləməyən linklər (broken links), düzgün qurulmamış 301 yönləndirmələri, səhv indekslənən səhifələr kimi məsələləri mütəmadi yoxlayın. Sayt xəritəsi (XML sitemap) və robotlar faylı (robots.txt) düzgün tərtib olunsa, axtarış motorları saytınızı daha səmərəli indeksləyəcək.

Yerli SEO xüsusilə fiziki mağazası/xidməti olan bizneslər üçün əhəmiyyətlidir. Əgər hədəf auditoriyanız əsasən lokal (məsələn, Bakı şəhəri) daxilindədirsə, axtarış nəticələrində yerli mövcudluğunuzu artırın. Bunun üçün ilk addım Google My Business (Google Biznesim) profilinizi yaratmaqdır. Biznes adınızı, ünvanınızı, əlaqə nömrənizi və iş saatlarınızı Google xəritələrinə əlavə edin. Beləliklə, istifadəçilər “Bakıda … mağazası” kimi axtaranda sizin müəssisəniz xəritədə və lokal paketdə görünəcək. Müştərilərin rəy və reytinqləri də burada toplanır – müsbət rəylər almaq üçün məmnun müştərilərinizdən Google-da biznesinizi qiymətləndirməyi xahiş edin. Bundan əlavə, yerli onlayn kataloqlara (məsələn, Tap.az, Yolmap.az və s. kimi servislərə) biznes məlumatlarınızı daxil edin ki, müxtəlif mənbələrdən də tapıla biləsiniz. Saytınızın əlaqə bölməsində açıq ünvan və xəritə yerləşdirmək, lokal açar sözlərdən istifadə etmək də kömək edir. Məsələn, “Bakı avtomobil təmiri” kimi bir açar sözünüz varsa, bu ifadəni səhifə mətnlərinizə və meta teqlərinizə daxil edin. Yerli dildə (Azərbaycan dilində) kontent təqdim etmək də önəmlidir – Azərbaycanda axtarış edənlərin çoxu sorğuları Azərbaycan dilində verir, ona görə saytınızın lokal dildə olması sizi bir addım irəli aparır.

Sonda qeyd etmək lazımdır ki, SEO davamlı bir prosesdir. Alqoritmlər dəyişir, rəqiblər yeni kontent yaradır, istifadəçi davranışları da zamanla fərqlənir. Odur ki, SEO auditləri və monitorinqi mütəmadi aparın. Google Analytics və Google Search Console vasitəsilə saytınızın axtarış trafikini, hansı açar sözlər üzrə trafik gəldiyini izləyin. Əgər müəyyən açar sözlər üzrə mövqeləriniz aşağıdırsa, həmin mövzuda kontentinizi təkmilləşdirin və ya əlavə kontent yaradın. Saytınıza digər saytlardan keçidlər (backlinks) qazanmaq da SEO-nun bir hissəsidir – bunun üçün faydalı qonaq yazıları yazıb lokal bloqlarda yayımlamaq, press-relizlər hazırlamaq və ya partnyor saytlarda sizi tövsiyə etmələrini rica etmək olar. SEO və sayt optimizasiyasına ayrılan vaxt və səbr, uzun vadədə sizə sabit və hədəfli müştəri axını gətirəcək ki, bu da biznesinizin böyüməsi üçün möhkəm təməl rolunu oynayır.

6. Rəqəmsal Reklamlar və PPC Strategiyaları

Səhv etmək olmaz, rəqəmsal reklamlar (onlayn ödənişli reklamlar) sürətlə nəticə əldə etmək üçün əvəzsiz vasitədir. SEO və kontent marketinq uzunmüddətli xeyir versə də, PPC (Pay-Per-Click – Klik başına ödəniş) reklamları qısa zamanda sayta trafik və ya satış gətirə bilər. Rəqəmsal reklam dedikdə əsasən Google Ads, Facebook/Instagram Ads, LinkedIn Ads və s. platformaların təqdim etdiyi ödənişli reklam imkanları nəzərdə tutulur. Dünyada bizneslərin 80%-dən çoxu Google Ads-dan öz marketinq strategiyasında istifadə edir və ortalama olaraq hər xərclənən 1 dollara görə 2 dollar gəlir əldə edirlər​

factors.ai. Yəni düzgün hədəfləmə və optimizasiya ilə PPC kampaniyaları investisiyanın qaytarılması baxımından çox uğurlu ola bilər.

Google Ads – axtarış nəticələri səhifəsində və digər Google tərəfdaş saytlarında (Display Şəbəkəsində) reklam verməyə imkan yaradır. Məsələn, “Bakıda çilingər” axtaran şəxsə sizin çilingər xidmətiniz ilk nəticə olaraq “Reklam” nişanı ilə göstərilə bilər. Beləcə, SEO ilə çata bilmədiyiniz ilk mövqelərə dərhal çıxa bilərsiniz (büdcəniz daxilində). Google Ads habelə remarketing (yenidən hədəfləmə) imkanı da verir – saytınıza daxil olmuş, lakin alış etməmiş istifadəçilərə daha sonra digər saytları gəzərkən sizin reklamlarınızı göstərir. Facebook Ads və Instagram Ads isə sosial şəbəkələrdə spesifik auditoriyaları hədəfləməyə şərait yaradır. Məsələn, yalnız 25-35 yaş arası, Bakı şəhərində yaşayan və moda ilə maraqlanan xanımlara yönəlik reklam kampaniyası qura bilərsiniz. Bu cür dəqiqliklə hədəfləmə ənənəvi mediada mümkün deyil. Üstəlik, sosial platformaların reklam menecerləri interaktiv formatlar (slaydşou reklamlar, anketli reklamlar və s.) təklif edir ki, bu da istifadəçi iştirakıni artırır.

Rəqəmsal reklamlardan maksimum fayda əldə etmək üçün düzgün strategiya vacibdir. Aşağıda ROI-ni (investisiyadan gəlirin qaytarılması) artırmaq üçün bəzi effektli PPC strategiyaları qeyd olunub:

• Hədəf kütlənin dəqiq müəyyən edilməsi: Reklama başlamazdan əvvəl öz ideal müştərinizin portretini çizin. Onların yaşı, cinsi, coğrafi məkanı, maraqları, gəlir səviyyəsi və s. necədir? Bunu bildikdən sonra həm Google, həm də sosial media reklamlarında hədəfləmə parametrlərini düzgün seçəcəksiniz. Məsələn, əgər məhsulunuz yalnız Bakı və Gəncədə satılırsa, reklamlarda coğrafi hədəfləməni yalnız bu şəhərlərə yönəldin ki, büdcəniz boşuna digər yerlərə xərclənməsin. Eyni zamanda, kimlərin sizin reklamınızı görməməsini istədiyinizi də təyin edin (məsələn, xidmətiniz yalnız böyük müəssisələr üçündürsə, kiçik sahibkarları hədəfləmədən çıxarın).
• Açar söz və reklam mətninin uyğunluğu: Xüsusilə Google Ads axtarış kampaniyalarında, seçdiyiniz açar sözlər ilə reklam mətninizin və yönləndirdiyiniz səhifənin (landing page) uyğun olması çox önəmlidir. Məsələn, istifadəçi “iPhone 13 qiyməti” axtarırsa və sizin reklamınız “İPhone 13 ən ucuz bizdə” deyə iddia edirsə, klikləyib saytınıza daxil olduqda məhz iPhone 13-ün qiymətini və təklifini görməlidir. Əgər reklam söz verir, amma açılan səhifədə həmin məhsul yoxdursa, istifadəçi dərhal saytı tərk edəcək (bu isə həm satışın itirilməsi, həm də reklam büdcəsinin boşuna xərclənməsi deməkdir). Reklam qruplarınızı tematik olaraq bölün, hər birinə uyğun açar söz dəstləri təyin edib spesifik reklam mətnləri yazın.
• Cəlbedici CTA və vizuallar: Xüsusilə sosial media reklamlarında şəkil və ya video kimi vizual elementi və Call-To-Action (CTA) – yəni, hərəkətə çağırış mesajını optimallaşdırın. Reklam vizualları brendinizi və mesajınızı aydın əks etdirməlidir, yüksək keyfiyyətli olmalıdır. CTA düymələri (“İndi al”, “Ətraflı öyrən”, “Qeydiyyatdan keç” və s.) istifadəçinin növbəti addım atmasını təşviq edəcək şəkildə olmalıdır. Məsələn, xidmət təklif edirsinizsə, “Pulsuz məsləhət al” kimi bir CTA onları formu doldurmağa cəlb edə bilər. Fərqli mətn və şəkil varyasyonları hazırlayıb A/B test metodundan istifadə edin – yəni, reklamın iki variantını paralel çalışdırıb hansı versiyanın daha çox klik və ya konversiya gətirdiyini müqayisə edin. Daha yaxşı performans göstərən variantı saxlayıb, digəri üzərində təkmilləşdirmə aparın.
• Büdcənin düzgün bölüşdürülməsi və optimizasiyası: Başlanğıcda reklam büdcənizi müxtəlif kanallar üzrə test edin – məsələn, büdcənizin bir hissəsini Google Axtarış reklamlarına, bir hissəsini Facebook/Instagram reklamlarına, bir hissəsini isə YouTube və ya LinkedIn reklamlarına ayırın. Bir müddət sonra (məsələn, 1 ay) nəticələri müqayisə edin: hansı kanaldan əldə edilən ROI daha yüksəkdir (yəni, xərclənən hər manat üçün nə qədər gəlir gəlir)? Hansı kanaldan saytınıza daha keyfiyyətli (alış etməyə meylli) trafik gəlir? Bu analiz əsasında büdcənizi daha səmərəli kanallara yönəldin. Həmçinin, kampaniyanın gedişində performansa görə günlük büdcələri və təklif qiymətlərini (bid) optimallaşdırın. Məsələn, görürsünüz ki, müəyyən açar söz çox bahalıdır, amma dönüşüm (conversion) gətirmir – o zaman həmin açar sözü dayandırın vəsaiti daha effektiv açar sözlərə xərcləyin. PPC-nin gözəlliyi ondadır ki, hər şeyi ölçmək olur və siz real-time düzəlişlər edərək israfı minimuma endirə bilərsiniz.
• Remarketing və özəl auditoriyalar: Onlayn reklamların ən güclü tərəflərindən biri də remarketing-dir. Yuxarıda qısaca toxunduq – saytınıza daxil olan, ancaq hələ alış etməmiş auditoriyaya yenidən reklam göstərmək dönüşüm şansını artırır. Məsələn, onlayn mağazanızda səbətə məhsul əlavə edib almaqdan imtina edənlərə xüsusi endirim təklif edən reklam göstərə bilərsiniz. Google Ads və Facebook Pixel vasitəsilə bu cür auditoriyaları asanlıqla müəyyənləşdirib hədəfləmək olur. Eyni zamanda, mövcud müştəri emailləriniz varsa, onları reklam platformalarına yükləyib (müşahidəçi siyahısı kimi) həmin şəxslərə və ya onlara bənzər (lookalike) auditoriyalara xüsusi kampaniyalar apara bilərsiniz. Mövcud müştərilərinizi yeni xidmətlərə upsell etmək və ya bənzər profilli yeni müştərilər qazanmaq üçün bu metod çox effektlidir.

Rəqəmsal reklam kampaniyalarınızın müvəffəqiyyəti davamlı təhlil və optimizasiyadan keçir. Hər həftə və ya hər ay nəticələri yoxlayın: klik sayı, klik faizi (CTR), dönüşüm nisbəti, əldə edilmiş gəlir kimi göstəriciləri izləyin. Əgər bir reklam banneri yaxşı nəticə vermirsə, onu yenisi ilə əvəzləyin. Yaxud görürsünüz ki, müəyyən bir açar söz qrupunda rəqabət çox yüksəkdir (klik başına qiymət bahadır), alternativ açar sözlər sınayın. Esnek və çevik olmaq PPC strategiyasının əsas prinsiplərindəndir. Doğru yanaşma ilə, rəqəmsal reklamlara yatırdığınız büdcənin hər manatını maksimum gəlirə çevirmək mümkündür.

7. Analitika və Marketinq Performansının Ölçülməsi

Həyata keçirdiyiniz bütün rəqəmsal marketinq fəaliyyətlərinin səmərəli olması üçün analitika mütləqdir. “Ölçülə bilməyən şeyi inkişaf etdirmək olmaz” deyirlər. Doğrudan da, əgər hansı kanalın nə dərəcədə effektiv olduğunu bilməsəniz, növbəti qərarlarınız kor olacaq. Xoşbəxtlikdən, rəqəmsal mühitdə demək olar ki, hər şeyi ölçmək mümkündür. Bunun üçün müxtəlif analitika alətləri mövcuddur və yaxşı xəbər budur ki, bir çoxu pulsuzdur.

Google Analytics vebsayt trafiki və istifadəçi davranışlarını izləmək üçün ən populyar platformalardan biridir (dünya üzrə analitika istifadə edən saytların ~86%-i Google Analytics-dən yararlanır)​

businessdasher.com. Google Analytics vasitəsilə saytıza gün ərzində neçə nəfərin daxil olduğunu, hansı səhifələrə baxdığını, saytınızda nə qədər zaman keçirdiyini, hansı kanaldan gəldiyini (Google axtarış, sosial şəbəkə, birbaşa və s.) görə bilərsiniz. Məsələn, əgər görsəniz ki, sosial mediadan gələn trafik çoxdur, amma saytda az qalır və alış etmir, bu, sosial mediada hədəfləmənizi və ya verdiyiniz məlumatı yenidən gözdən keçirmək siqnalı ola bilər. Yaxud, əksinə, Google axtarışdan gələnlərin çoxu nələrisə alır – deməli, SEO səyləriniz yaxşı işləyir. Bu cür məlumatlar əsasında marketinq büdcənizin bölüşdürülməsinə dair qərarlar verə bilərsiniz.

Facebook Pixel və digər piksel/izləmə kodları da analitikanın ayrılmaz hissəsidir. Facebook Pixel sizin vebsaytınıza yerləşdirilən kiçik bir kod parçasıdır və Facebook/Instagram reklamlarından gələn istifadəçilərin davranışını izləməyə imkan verir. Məsələn, Pixel sayəsində bilirsiniz ki, Facebook reklamını görüb sayta gələn 100 nəfərdən neçə nəfəri qeydiyyat formunu doldurdu, neçə nəfəri alış-veriş etdi. Bu məlumatlar əsasında Facebook Ads Menecerində konversiya hadisələri təyin edə və reklamlarda optimizasiyanı bu hadisələrə uyğun qura bilərsiniz (məsələn, Facebook-a deyirsiniz ki, “mənə klik yox, alış gətirən auditoriyanı daha çox göstər”). Həmçinin, Pixel remarketing üçün də vacibdir – sayta girmiş istifadəçiləri sonra yenidən Facebook/Instagram-da hədəfləmək üçün onları Pixel olmadan tanımaq olmaz.

Sosial media platformalarının öz daxili analitika paneli də var. Məsələn, Facebook Insights səhifənizdəki postların əhatə dairəsini, reaksiyalarını, izləyici demoqrafiyasını göstərir. Instagram Insights post və hekayələrinizə baxış, profil ziyarətləri kimi metrikaları təqdim edir. LinkedIn Analytics şirkət səhifənizin izləyici artımını, post performansını göstərir. Bu məlumatları müəyyən aralıqlarla nəzərdən keçirin. Hansı tip paylaşımlar daha çox bəyənmə aldı? Hansı gün və saatlarda auditoriyanız daha aktivdir? Bu kimi sualların cavabını analitika sizə verəcək. Nəticədə kontent təqviminizi və üslubunuzu optimallaşdıra bilərsiniz.

Marketinq performansını ölçərkən diqqət etməli olduğunuz əsas KPI (Əsas Performans Göstəriciləri) biznesinizin növünə görə dəyişə bilər, amma bir neçəsini ümumi olaraq qeyd edə bilərik:

• Vebsayt trafiki: Günlük/aylıq unikal ziyarətçi sayı, baxılan səhifələr. Bu, marketinq səylərinizin ümumi maraq yaradıb-yaratmadığını göstərir. Lakin təkcə trafik artımı uğur sayıla bilməz – bunun keyfiyyətinə də baxmaq lazımdır.
• Dönüşüm nisbəti: Saytınıza gələn 100 nəfərdən neçə nəfəri istədiyiniz hərəkəti edir? Bu satınalma, qeydiyyat, əlaqə formu göndərmək və s. ola bilər. Dönüşüm nisbəti marketinq effektivliyinin birbaşa göstəricisidir. Məsələn, əgər saytınıza 1000 nəfər gəlib cəmi 1 nəfər nəsə alırsa, dönüşüm nisbətiniz 0,1% kimi çox aşağıdır – burada ya trafik keyfiyyətsizdir (yanlış auditoriya), ya da saytda təklifiniz/istifadəçi təcrübəniz cəlbedici deyil.
• CAC (Müştəri Əldəetmə Xərci): Yeni bir müştəri cəlb etmək üçün xərclədiyiniz pulun orta məbləği. Marketinq kampaniyalarınızın səmərəliliyini qiymətləndirmək üçün əla metrikadır. Xüsusən ödənişli reklamlar üçün xərclənən məbləği əldə edilən müştəri sayına bölərək hesablamaq olur. Məsələn, ayda reklamlarına 500 AZN xərcləyib 50 yeni müştəri qazanmısınızsa, CAC = 10 AZN. Bunu mütləq şəkildə satışdan əldə etdiyiniz gəlirlə müqayisə edin (əgər bir müştəri sizə ortalama 20 AZN qazandırırsa, 10 AZN əldə etməyə dəyər; amma bir müştəri 5 AZN qazandırırsa, 10 AZN xərcləmək ziyan deməkdir).
• ROI və ROAS: ROI – ümumi investisiyanın gəliri, ROAS isə konkret reklam xərclərinin gəliri (Return on Ad Spend). Məsələn, yalnız Google Ads-ə xərclədiyiniz büdcənin geri dönüşünü hesablaya bilərsiniz. Əgər bu rəqəm mənfiyə yaxınsa və ya mənfidirsə, strategiyanızı yenidən gözdən keçirməlisiniz. Ümumən, rəqəmsal marketinq fəaliyyətlərinizin hər biri üçün ROI hesablayın – e-mail kampaniyasının ROI-si, SEO-nun ROI-si və s. İlk başda bunu dəqiq ölçmək çətin olsa da, zamanla və analitik alətlərin köməyilə mümkün olur.
• Müştəri davranışı və məmnuniyyəti: Rəqəmsal alətlər yalnız kəmiyyət deyil, keyfiyyət göstəricilərini də ölçməyə imkan verir. Məsələn, bounce rate (sayta daxil olub heç bir hərəkət etmədən çıxanların faizi) sizə saytınızın ilk təəssüratının yaxşı olub-olmadığını göstərir. Yüksək bounce rate varsa, deməli, istifadəçi gözlədiyini tapmır. Orta sessiya müddəti və baxılan səhifə sayı isə kontentinizin nə qədər maraqlı olduğunu göstərir. Digər tərəfdən, sosial şəbəkələrdə müştəri şərhlərinin sentimenti (müsbət/neqativ tonusu) və ya e-mail açılma və kliklənmə faizləri də müştəri əlaqəsinin göstəricilərindəndir. Müştəri məmnuniyyətini ölçmək üçün onlara anketlər göndərmək (məsələn, NPS – Net Promoter Score sorğusu) də rəqəmsal strategiyanın bir hissəsi ola bilər və bunu e-mail və ya sayt üzərindən onlayn formada edə bilərsiniz.

Analitika məlumatlarını toplamaq yetərli deyil – onları təhlil edib nəticə çıxarmaq lazımdır. Hər ay (və ya rüblük) marketinq komandanızla oturub hesabatlar hazırlayın: nələr yaxşı işləyir, nələr yox? Məsələn, belə bir nəticəyə gələ bilərsiniz: “Facebook reklamlarının gətirdiyi müştərilərin ömür boyu dəyəri (Lifetime Value) Instagram reklamlarınkından yüksəkdir, ona görə də Facebook-a daha çox fokuslanmaq lazımdır.” Yaxud, “Bloqumuzdan gələn orqanik trafik son 3 ayda 20% artıb – mütləq bloq yazı sayını artırmalıyıq.” Bu cür qərarlar sırf data əsasında olduqda, risklər azalır və uğur ehtimalınız artır.

Bununla yanaşı, bazar trendlərini və rəqiblərinizin fəaliyyətini də izləyin. Rəqib bir kampaniya başladı və görünür ki, uğurludur – onu analiz edin: Hansı kanallardan istifadə etdilər, hansı mesajla çıxdılar? Analitik düşüncə tərzi təkcə öz datanıza deyil, ümumi müşahidələrə də tətbiq olunmalıdır.

Nəticə: Rəqəmsal marketinq və SEO strategiyalarını effektiv həyata keçirmək davamlı öyrənmə və uyğunlaşma tələb edir. Bu məqalədə toxunduğumuz hər bir bölmə – istər sosial media, istər kontent, istər SEO – bir-biri ilə əlaqəli şəkildə işləyir. Ümumi uğur üçün hər birinə diqqət ayırmaq və balanslı yanaşmaq lazımdır. Ən əsası, ölçmək və dəyişməkdən çəkinməməkdir. Rəqəmsal aləmdə əldə etdiyiniz nəticələr real vaxt rejimində qarşınızdadır – bu imkandan yararlanıb biznes qərarlarınızı data əsasında verin. İnanırıq ki, düzgün strategiya və əzmlə fəaliyyət göstərsəniz, rəqəmsal marketinq vasitəsilə biznesinizi növbəti səviyyəyə daşımaq (Azərbaycanda və qlobal miqyasda) sizin üçün əlçatan olacaq.