Bugün marketinq dünyasında ən güclü psixoloji taktikaların biri “FOMO” – yəni Fear Of Missing Out (fürsəti qaçırmaq qorxusu) prinsipi üzərində qurulub.
“Son şans”, “Yalnız bu gün”, “Stoklar bitmək üzrədir” kimi mesajlar sadəcə cümlə deyil; onlar birbaşa insan beyninin qərarvermə mərkəzlərini hədəfləyir.
Bəs niyə beynimiz belə mesajları görəndə düşünmədən qərar verir? Gəlin dərinliklə araşdıraq.

1. Evrimləşmiş Beyin: Qıtlıq Siqnallarına Verdiyimiz Təbii Reaksiya

İnsan beyni minlərlə il boyunca “qıt resurslara” qarşı ayıq qalmaq üçün formalaşıb.
Əcdadlarımız üçün az tapılan bir qida, su və ya resurs həyati əhəmiyyət daşıyırdı.
Bu səbəbdən, beynimiz “az qalıb” siqnallarını gördükdə, dərhal “hazır ol və hərəkət et” mexanizmi aktivləşir.

Bu mexanizm bugünkü rəqəmsal dövrdə də dəyişməyib:

• “Son 2 bilet qaldı!” yazısını görəndə beynimiz bunu təhlükə siqnalı kimi qəbul edir.
• Qorxuruq ki, fürsəti qaçırsaq, sonradan peşman olacağıq.
• Bu emosional impuls isə rasional düşüncəni susdurur və bizi təcili qərar verməyə məcbur edir.

2. FOMO Effekti: Sosial Təsdiq və İtki Qorxusu

“Fear Of Missing Out” sadəcə qıtlıq hissi ilə bağlı deyil, həm də sosial təsdiqlə bağlıdır.

• Beynimiz daim başqalarının nə etdiyinə baxır və uyğunlaşmağa çalışır.
• Əgər bir təklifin “yox olmaq üzrə” olduğunu bilsək, avtomatik olaraq düşünürük: “Deməli, başqaları da buna maraq göstərir, mən geri qalmamalıyam.”

Bu effekt ikiqat işləyir:

• İtki qorxusu (Loss Aversion): Bir şeyi itirmək qazanc əldə etməkdən daha güclü emosional reaksiya yaradır.
• Sosial təsdiq: Başqalarının da dəyər verdiyi bir şeyi qaçırmaq istəmirik.

Nəticə? – Alış qərarı çox vaxt məntiqi yox, emosiyalara əsaslanaraq verilir.

3. Marketinqdə Scarcity və Urgency Taktikaları: Beyni Necə “Hack” Edirlər?

Brendlər və marketoloqlar bu psixoloji zəifliyi ustalıqla istifadə edir:

• Məhdud zaman: “Yalnız bu həftə sonu!”
• Məhdud stok: “Son 5 məhsul!”
• Eksklüzivlik: “Yalnız dəvətli müştərilər üçün!”

Bütün bu mesajlar beynə birbaşa belə siqnal göndərir:
“İndi hərəkət etməsən, fürsəti itirəcəksən və bu, sənə baha başa gələcək.”

Bu siqnal dopamin ifrazını artırır, insanı həyəcanlandırır və alış impulsunu sürətləndirir.

4. Bəzi Real Nümunələr

• Booking.com: “Sonuncu otaq! Başqa 3 nəfər də baxır!”
• Amazon: “Yalnız 1 ədəd qaldı – indi sifariş verin!”
• Zara, H&M: “Endirim yalnız bu gün!” yazıları mağaza vitrinlərində.

Bu nümunələrdə məqsəd sadədir:
Müştərinin qərarvermə prosesində zaman və stok məhdudiyyəti yaradaraq, onu daha sürətli və emosional reaksiya verməyə məcbur etmək.

Nəticə:

İnsan beyni təbii olaraq “son şans” mesajlarına qarşı reaksiya verir.
Bu, zəiflik deyil – təbiətimizin bir hissəsidir.
Əgər bir brend bu mexanizmi düzgün anlayır və etik şəkildə istifadə edirsə, həm satışlarını artırır, həm də müştəriləri üçün real dəyər yaradır.

Morphion olaraq biz müştərilərimizə yalnız satış deyil, uzunmüddətli brend güvəni qazandıran kampaniyalar təklif edirik.